Vaste collectie
Totstandkoming van de collectie
Het Hendrick Hamelmuseum beheert voor museale begrippen een relatief kleine collectie van verschillende eigenaren. De collectie is voornamelijk historisch, maritiem en Koreaans van aard.
De presentatie
In de presentatie wordt het verhaal van Hendrick Hamel verteld in drie opeenvolgende zalen.
Stijlkamer
Het eerste vertrek is de Gorcumse stijlkamer. Deze geeft een beeld van de inrichting van het geboortehuis van Hamel.
Huizen in de 17e eeuw hadden een woon-, werk- en slaapvertrek waar het vuur altijd brandde. De stookplaats, een zgn. Hollandse schouw heeft rijk gebeeldhouwde originele 17e-eeuwse stenen staanders, ter ondersteuning van de kap. Op de kap staan drie blauwe Chinese schalen uit 17e-eeuwse Wan-Li periode. Bij de schouw vinden we een haardplaat en haardgerei, zoals een haalijzer, een treeft en koperen kookketels.
De ramen van het Hamelhuis zijn gemaakt van kleine glas-in-lood ruitjes; de luiken voor de ramen hielden ‘s nachts de kou buiten.
VOC zaal
De VOC kamer geeft een beeld van de reis van Hamel op het schip De Vogel Struys naar Batavia in 1650 en vandaar in 1653 op het jacht De Sperwer naar de Nederlandse handelspost op het toenmalige Formosa. Vandaar zou het schip doorvaren naar Decima, voor de Japanse kunst. Echter, Hamel zou Decima nooit bereiken want De Sperwer leed schipbreuk in Korea.
Aan de hand van navigatie- instrumenten, scheepsmodellen en oude zeekaarten wordt uitgelegd hoe men naar voormalig Nederlands-Indië voer.
Verschillende oude prenten ondersteunen de presentatie, zoals het Gezicht op het spinhuis te Batavia (1682) en een voorstelling van het weeshuis en ‘de Hollandse Kerk’.
Koreazaal
Aan de hand van een aantal – in Korea vervaardigde – evocatieve diorama’s wordt in de Koreazaal het verhaal verteld van de belevenissen van Hamel in Korea.
Het eerste diorama toont de schipbreuk en zijn gevangenneming. In het tweede worden Hamel en zijn gezelschap voorgeleid bij de koning van Korea. Het derde diorama behandelt de verbanning naar het fort in Gangjin waar Hamel zeven jaar verbleef. Het vierde diorama laat de plaats zien van waaruit Hamel in 1666, in een vissersboot, vluchtte naar Japan.
In de Koreazaal bevinden zich ook vitrines met een replica van het Hameljournael, historische Koreaanse gebruiksvoorwerpen en hedendaags Koreaans aardewerk.
Bruikleen
Wij willen het Hendrick Hamel Museum levendig houden! Denk daarom niet: “Ik ben al een keer in het museum geweest, dus heb ik het wel gezien.”
Omdat wij ook voorwerpen in bruikleen nemen en hiermee onze collectie regelmatig vernieuwen en veranderen, is er altijd weer wat nieuws te zien en te ontdekken.
Zeker met de wisseltentoonstellingen over zeer uiteenlopende onderwerpen is het altijd weer een verrassing wat u tegenkomt.
Mocht u iets in bruikleen willen geven of wij willen iets van u lenen, dan gaat dat altijd via onze conservator.
Stuur een email naar info@hendrickhamelmuseum.nl en hij neemt zo snel mogelijk contact met u op.
Wij werken altijd met een bruikleen overeenkomst waardoor er nooit misverstanden kunnen ontstaan.
Onderzoek
Is het verhaal van Hendrick Hamel klip en klaar? Nee hoor, zeker niet.
Er wordt nog steeds onderzoek gedaan, naar zijn familie, belevenissen, waar hij is geweest en wat voor iemand hij was. Niet alleen door Nederlandse onderzoekers, maar ook in Korea wordt er nog altijd onderzoek verricht en soms krijgen we berichten vanuit onverwachte hoek.
Deze pagina gaan we nog verder uitbreiden, maar om een start te maken willen wij een aantal mensen die onderzoek hebben gedaan alvast een podium geven.
Tae-Jin Kim
professor aan de Chonnam National University of Gwangju, South-Korea
Het begon allemaal in de jaren ’90. Vanuit de universiteit Leiden – faculteit Koreastudies – kwam het verzoek aan het gemeentebestuur van Gorinchem of professor Tae-Jin Kim van de Chonnam National University uit Gwangju, onderzoek mocht doen in het gemeentearchief van Gorinchem.
Onderwerp: Hendrick Hamel. Men keek elkaar aan:’ Hendrick Hamel? Er is een straatje in Gorinchem met die naam’. Verder was zo goed als niets over hem bekend.
Maar professor Kim kwam en vertelde enthousiast het verhaal over Hendrick en zijn ‘journael’. Weet je dat alle kinderen in Zuid-Korea nog steeds op school leren wie Hendrick Hamel is.
Henny Savenije
Nederlander en al 30 jaar in Korea
Omdat mijn tante en oom uit Indië terugkwamen met veel te veel spullen toen ik een jaar of 6 was, kwam er het nodige in ons huis terecht. Wat me het meest bijstond was het miniatuur gamelan orkest, een Chinese puzzel en nog wat keramiek uit China en Japan. Ik was helemaal verkocht, ik moest daar meer over weten. In Musselkanaal kon dat niet want er was geen bibliotheek of wat dan ook.
Ik verhuisde op 18-jarige leeftijd naar Utrecht alwaar een oude dame een winkel met Chinese spullen had en bij toeval kwam ik op kamers bij een Chinees gezin, ik moest meer weten en begon Chinees en Indonesisch te leren, Indonesisch dank zij mijn vriendin die op 18-jarige leeftijd naar Nederland kwam en Chinees om met mijn huisbaas en bazin te kunnen communiceren. Ik begon boeken over Indonesië, China en Japan te lezen en wilde van alles en nog weten. Over Korea was er niets. Op een gegeven ogenblik kreeg ik wel een boekje over Hamel in handen.
Korea
Het was altijd mijn doel naar Azië te gaan en ging eerst naar Japan en via de Filippijnen kwam ik in Korea terecht dankzij de vele Koreanen die ik in de Filippijnen ontmoette. Ik mocht die lui en besloot hun uitnodiging te aanvaarden. Aldaar werd op de ambassade een Engelstalig boek over Hamel gepresenteerd en dat moest ik natuurlijk ook hebben. Met het andere boek nog steeds in mijn geheugen, kwam ik al gauw tot de ontdekking dat die twee boeken niet overeen kwamen en daar moest ik natuurlijk meer over weten.
Terug in Nederland ontmoette ik Wim Hamel (geen familie, maar zijn vader had hem altijd verteld dat zijn voorvader een zeerover was) en die zette me aan meer onderzoek te doen. Tevens besloot ik een website over het onderwerp te maken. Nu zijn we inmiddels 30 jaar verder en heb ik denk ik alles wat er over Hendrik Hamel te weten is, verzameld en op mijn website gezet. Me in de tussentijd ook in de Koreaanse geschiedenis en taal verdiept.
http://www.henny-savenije.pe.kr Portal to all my sites
http://www.hendrick-hamel.henny-savenije.pe.kr (in English) Feel free to discover Korea with Hendrick Hamel (1653-1666)
http://www.hendrick-hamel.henny-savenije.pe.kr/indexk2.htm In Korean
http://www.hendrick-hamel.henny-savenije.pe.kr/Dutch In Dutch
http://www.vos.henny-savenije.pe.kr Frits Vos Article about Witsen and Eibokken and his first Korean-Dutch dictionary
http://www.cartography.henny-savenije.pe.kr (in English) Korea through Western Cartographic eyes
http://www.hwasong.henny-savenije.pe.kr Hwasong the fortress in Suwon
http://www.oldKorea.henny-savenije.pe.kr Old Korea in pictures
http://www.british.henny-savenije.pe.kr A British encounter in Pusan (1797)
http://www.genealogy.henny-savenije.pe.kr/tng Genealogy
http://www.henny-savenije.pe.kr/phorum Bulletin board for Korean studies
Valentine Wikaart-Derkzen (links)
historisch onderzoeker, schrijver, voormalig directeur Hendrik Hamel Museum 2015-2019, voormalig conservator van het Biesboschmuseum 1998-2014, projectadviseur Baggermuseum
Vanaf 2015 zette Valentine haar museale kennis en ervaring als conservator, archivaris en historisch onderzoeker in voor een bredere ontwikkeling van het Hendrick Hamel Museum. Door onderzoek naar de sociale achtergrond van Hendrik en zijn familie in de Gorcumse samenleving werd de verbinding tussen familie en stad steeds verder verankerd.
Daarnaast werd gedurende deze periode een aanzet gegeven om uitgebreider te zoeken naar verhalen over andere Gorcummers die met de VOC vertrokken waren en de impact daarvan op de Gorcumse samenleving. Dit onderzoek werd zo interessant dat Valentine dit, na haar periode bij het Hendrick Hamel Museum, op grotere schaal ter hand nam, naast de nog immer voortdurende zoektocht naar het lot van Hendrick Hamel na zijn vertrek uit Nederland in 1671.
Artikelen over Hendrick Hamel en overige bemanning van de Sperwer en andere Gorcummers die zijn vertrokken met de VOC of WIC zijn terug te vinden op haar website www.wiedenis.nl. Ook geeft Valentine lezingen over zowel deze aan Hamel gerelateerde onderwerpen als over de geschiedenis van de Biesbosch.
Simon van der Pol
voormalig conservator Hendrick Hamel Museum
Het huidige geslacht van der Pol komt vanaf 1650 voor in de doop en trouwboeken van de Hervormde Gemeente Gorinchem. De naam Simon komt uit de stamboom van Seimen den Uitert, waarin staat dat de oudste Simon was geboren in 1665 te Ophemert en huwde in 1689.
De doopgeschiedenis eindigt op 19 oktober 1947 in de Grote Kerk van Gorinchem, toen wederom een Simon van der Pol werd gedoopt. Voor deze Simon was zijn vervroegde pensionering in 2008 het moment waarop hij bij toeval in contact kwam met de boeiende wereld van de Gorcumse Statenbijbel. Vanaf december 2015 werkt hij als vrijwilliger in het Hendrick Hamel Museum en maakte als conservator een inventarisatie van de museale collectie.
Zowel de Statenbijbel als het avontuur van Hendrick Hamel speelden zich af in de 17e eeuw.
Uitgaven
De verschillende onderzoeken hebben uiteindelijk geleid tot diverse uitgaven, waaronder:
- Gorcum 100 jaar Bijbelstad. Leerdam: S. van der Pol. Asperen: S. van Driel – Nieuwenhuis. Stad van het calvinistisch boek. / 2e dr.: 2019. Met lit. opg. ISBN/EAN: 978-90-815578-1-8
- Statenbijbels in de Grote Kerk van Gorinchem. ISBN/EAN: 978-90-815578-0-1 Leerdam: S. van der Pol. Asperen: S. van Driel – Nieuwenhuis. 1 e druk 2013. Met literatuuropgave.
- (S)prekend Zilver, 19e-eeuws zilver in de Grote Kerk van Gorinchem. Leerdam: S. van der Pol. Asperen: S. van Driel – Nieuwenhuis. 1 e druk 2014. Met literatuuropgave.
- Gorcums Grote Kerk. ISBN/EAN: 978-90-815578 1 e druk 2015.- Met literatuuropgave.
- De Geschiedenis van de Kortendijk. Leerdam: S. van der Pol. © 2019. Trefwoorden: Geschiedenis, Gorcum, Bierbrouwers.
- Inventarisatie en registratie collectie Hendrik Hamel Museum. Manuscripten:© 2017 en 2019.
- Bierbrouwers 17e -eeuw in Gorinchem. Leerdam: S. van der Pol. Manuscript: 56 pagina’s en 40 afbeeldingen. Literatuurlijst en verklarende woordenlijst.
- Gids Hendrick Hamel Museum. Auteur: Simon van der Pol. © december 2021. Formaat 21 x 21 cm 4 pagina’s omslag tweezijdig fullcolour. Binnenwerk: 90 pagina’s waarvan 65 pagina’s fullcolour en 29 pagina’s zwart/wit. 119 fullcolour foto’s en 19 zwart/wit foto’s.
Bibliotheek
Vanaf 1 januari 2008 tot en met 1 oktober 2010 zijn door het Hendrick Hamel Museum 53 boeken aangekocht ten behoeve van de bibliotheek van het museum.
De bibliotheek huisvest onder andere een historische collectie boeken en atlassen.
Bekijk hier ...
… een overzicht van de bibliotheek, gedocumenteerd door Simon van der Pol (voormalig conservator).
